ต่อไป »

[บุคคลทั่วไป]

กด Link เพื่อร่วมกิจกรรม ผ่านFacebook (หรือกดปุ่มสมัครสมาชิกด้านบน)

[ช่วงนี้ไม่ว่าง]

ณ ที่ใดดวงใจไม่ไหวหวั่น
ขอฝ่าฟันอุปสรรคและขวากหนาม
ถึงสิ้นชาติวาสนาชะตาทราม
จะฝากนามโลกให้รู้กูก็ชาย

ณ ที่นี้ไร้ญาติและขาดมิตร
ยังก็แต่บ่าวสนิทพิสมัย
เสมอเพื่อนเสมือนญาติไม่คลาดไกล
เป็นเพื่อนตายเคียงกูคู่ชีวา

เพชรพระอุมา ตอน ดงมรณะ3 หน้า974


เป็นอีกบทหนึ่งที่อ่านแล้วเศร้าสะเทือนไปถึงความรู้สึก  ผมชอบกลอนบทนี้มาก

[พี.พูนสุข]

                             

                  ระพินทรนาถ ฐากูร   นิพนธ์

                          หิ่งห้อย

                    ประคิณ ชุมสาย(อุชเชนี)
                    ระวี ภาวิไล
                    แปล
                         ..............

                ความเพ้อฝันแห่งข้า คือ หิ่งห้อย
                จุดสว่างทรงชีวิต
                ระยิบในอนธการ 
                     
                เสียงดอกหญ้าริมทาง
                ปราศผู้ชำเลืองแล
                รำพึงเป็นห้วงความคำนึง

                จิตเป็นถ้ำมึนซึมและมืด
                ความฝันสร้างรังของมันขึ้นจากกระผีกเล็กน้อย
                อันหลุดร่วงจากขบวนแถวแห่งทิวากาล

                ฤดูใบไม้ผลิพัดกลิ่นไม้กระจาย
                มันมีอยู่มิใช่เพื่อเป็นผลในอนาคต
                แต่เพื่อความพลิกผวนแห่งครู่ยาม

                ความปราโมทย์สลัดตนหลุดจากห้วงหลับแห่งธรณี
                โลดลิ่วเข้าสู่ใบพฤกษ์อสงไขย
                แล้วเริงรำในอากาศเพียงชั่ววัน

                วาจาบางเบาแห่งข้า
                อาจจับระบำแผ่วๆ บนคลื่นแห่งเวลา
                เมื่องานของข้าหนักอึ้งด้วยความสำคัญ
                สูญสลายไปแล้ว

                แมลงใต้ดินแห่งจิต
                      งอกปีกโปร่งบาง
                แล้วโผผินบินลา
                      สู่ฟากฟ้ายามตะวันรอน

                ผีเสื้อไม่นับเดือน  แต่สำนึกเพียงขณะ
                     และก็มีเวลาพอ

                ความคิดของข้า ดั่งประกายเพลิง เหินลิ่วไปบนความไม่คาดฝัน
                      พร้อมด้วยเสียงสรวลหนึ่งเดียว
                พฤกษาจ้องเงางามแห่งตนด้วยหลงรัก
                       เงาซึ่งตนมิมีวันคว้าได้ไล่ทัน

                ขอให้รักของข้าห้อมล้อมเธอดั่งแสงอาทิตย์
                     และมอบอิสรภาพอันเจิดจ้าแด่เธอ

                วัน คือ ฟองหลากสี
                ลอยฟ่องบนพื้นผิวรัตติกาลลึกสุดหยั่ง
   
                บรรณาการแห่งข้า  ขลาดเกินกว่าจะเรียกร้อง
                     ให้เธอรำลึกถึง
                และเพราะเหตุนี้  เธอจึงอาจจะจดจำมันได้

                ตัดชื่อข้าทิ้งเสียจากบรรณาการนั้น
                      หากมันเป็นภาระหนักเกิน
                            แต่โปรดเก็บรักษาบทเพลงของข้าไว้
 
                        ......................................

                        หิ่งห้อย ถือกำเนิดในจีนและญี่ปุ่น
                        ซึ่งมีผู้มาขอให้ข้าพเจ้าจารึกข้อคิด
                        ให้เสมอ บนแผ่นพัดและผืนไหม
                       .......................................
                       หิ่งห้อย  ตีพิมพ์ครั้งแรก
                       มกราคม  ๒๕๑๗
                       ราคา ๓๒ บาท
                       ๑๐๖ หน้า     

                      เป็นหนังสือสะสมอีกเล่มหนึ่ง
                           ด้วยจิตคารวะ
                          Peepoonsuk
                       
          



                                       

[พี.พูนสุข]

     พรุ่งนี้
                   

                                            พรุ่งนี้
                                      เนาวรัตน์  พงษ์ไพบูลย์
                                

 
                                  ทะมัดกล้ามคล้ำแดดที่แผดเผา
                                           ชะเงื้อมเงาน้ำเหงื่อที่เหรื่อหล่น
                                           ละก้อนดินก้อนดินที่ดินดล
                                           วะวัดเหวี่ยงเวียนวนจนก่ายกอง

                                           ตะวันเที่ยงเปรี้ยงแดดก็หลบแดด
                                           ผ้าขะม้าสีแสดสอดลายสอง
                                           สลัดเหงื่อซับเหงื่อทุกเนื้อนอง
                                           กระพือลมลำลองแล้วป้องลม

                                           ประกายไฟไม้ขีดค่อยดีดดับ
                                           เมื่อควันลอยคล้อยขลับอยู่ขรมขรม
                                           กระติกน้อยน้ำจืดในจอกจม
                                           ก็อิ่มอมเอาเย็นกระเซ็นกาย

                                           "เอ็งเอาลังไปเทแล้วถ่ายน้ำ
                                           ขูดขอบขอบให้ที่คล้ำที่เขรอะหาย
                                           เอาผ้าชุบน้ำเช็ดสะบัดชาย
                                           ตอนบ่ายย่ายแดดคล้อยค่อยเข้าเมือง"

                                           "วันอาทิตย์เขาปิดร้านแล้วนะพ่อ
                                           พรุ่งนี้ก็ไปโรงเรียนไม่ครบเครื่อง
                                           ผัดวันนี้วันโน้นจนครูเคือง
                                           มายักเยื้องซื้อเองเหมือนอวดดี"

                                           "เอ็งนั่นแหละ ยักเยื้องหาเรื่องใส่
                                           ครูที่ไหนใครจะมาว่าโน่นนี่
                                           จะไปจองได้ยังไงเงินไม่มี
                                           ก็ต้องเป็นอย่างนี้ทุกปีไป"

                                           เจ้าปิ่นเดินหน้าง้ำน้ำกระฉอก
                                           พ่อเอาผ้าชื้นออกเช็ดหลังไหล่
                                           ปิ่นโตลดปลดลงตรงร่มไม้
                                           "แกงอะไรวะไอ้ปิ่นเอ็งกินยัง"

                                           "แม่เขาแกงส้มผักบุ้งกับกุ้งฝอย
                                           น้าเขาช้อนได้หน่อยในคลองหลัง
                                           พ่อกินก่อนฉันจะกลับไปนับตังค์
                                           ยังไงก็พอประทังซื้อถุงเท้า"

                                           "เออก็ดีมีอะไรซื้อไปก่อน
                                           เอาไว้ตอนเย็นพ่อจะขอเขา
                                           เบิกค่าแรงล่วงหน้าค่อยหาเอา
                                           พรุ่งนี้เช้าเอ็งจะได้ไปโรงเรียน"

                                           ทะมัดกล้ามคล้ำแดดที่แผดด้าน
                                           ชะเงื้อมเหงื่อท่วมงานไม่หันเหียน
                                           ละก้อนดินก้อนดินวิ่นแหว่งเวียน
                                           จะจกเจียนแต่ละบาทจะขาดใจ

            
                                             พิมพ์ครั้งแรก  น.ส.พ.เดลินิวส์
                                                      ปี  ๒๕๒๘ 
                                                    .................
                            คัดจาก "รวมเรื่องสั้นและบทกวี แปดนักเขียนรางวัลซีไรท์"
                                     พิมพ์ครั้งแรก  พฤศจิกายน  ๒๕๒๙
                                        สำนักพิมพ์ ครีเอท แม็กกาซีน               






       
                                             

[พี.พูนสุข]

                           

                              หัวข้อธรรม  ของ  ท่านพุทธทาส

             
                                ปีใหม่ต้องดีกว่าปีเก่า

                              ดวงใจใหม่  นี้ดี  กว่าปีเก่า
                          คือรู้อะไร  มากกว่ากัน  หละท่านขา
                          หมายถึงมี  ความกว้างขวาง  ทางปัญญา
                          ให้อาตมา  ก้าวล่วงทุกข์  รุกขึ้นไป  ฯ

                               อันปีใหม่  นั้นต้องดี  กว่าปีเก่า
                          ใหม่เปล่าๆ  ไม่มีดี  นี้ไม่ไหว
                          ดีแต่ปาก  ใจไม่ดี  ดีทำไม
                          ให้ผีไย  เย้ยเยาะ  เหมาะหรือเรา  ฯ

                               สะอาดกว่า  สว่างกว่า  สงบกว่า
                          เรียกว่าใหม่  ยิ่งขึ้นมา  อย่ามัวเขลา
                          ใกล้นิพพาน  ยิ่งขึ้นไป  ไม่หลงเงา
                          เรียกว่าเรา  มีปีใหม่  ใหม่จริง เอย  ฯ

                        ท่านพุทธทาสเตือนไว้ว่า แท้จริงปีใหม่คือเครื่องสมมติเพื่อกำหนดเวลาโดยอาศัยธรรมชาติ
              การหมุนเวียนเปลี่ยนแปลงของดวงดาวที่ส่งผลให้เกิดเป็นฤดูกาลที่สิ่งมีชีวิตจะต้องปรับตัวให้เข้ากันกับ
              การเปลี่ยนแปลงซึ่งเป็นไปตามธรรมชาติ  ทั้งต้นไม้  สัตว์เดรัจฉานและมนุษย์ที่มีแต่จะต้องทำให้เป็นไป
              อย่างเหมาะสม  ซึ่งแน่นอนว่าล้วนต้องการให้ดีกว่า  มีสันติสุขกว่า  เย็นกว่า  เบากว่า  ไม่ว่าจะในระดับ
              บุคคล  ครอบครัวจนกระทั่งระดับสังคม  สำหรับมนุษย์เรา  ท่านว่า  "ถ้าจะเอาคำว่าดีกว่าที่แน่นอนที่สุด
              กันแล้ว เราจะต้องพูดว่ามีความถูกต้องมากกว่าปีเก่า... เราต้องมีความถูกต้องมากกว่าปีเก่า  โดย
              เฉพาะอย่างยิ่งความถูกต้อง ๘ ประการที่เรียกกันว่า อริยมรรคมีองค์ ๘ ประการ มีความถูกต้องครบทั้ง
              ๘ องค์นั่นแหละจะมีความหมายของคำว่าดีกว่า"

                         หนึ่งปีกำลังจะผ่านไป  ข่าวและเหตุการณ์อันเป็นกิเลสตัณหานานาของมนุษย์ปรากฏให้เราเห็น
              ไม่เว้นแต่ละวัน  จึงหวังว่าเมื่อปีเก่าผ่านไป  ปีใหม่ที่ย่างเข้ามา  จะพกพาเอาความ "สะอาดกว่า  สว่างกว่า
              สงบกว่า"  มาปกแผ่กันทั่วหล้า  ซึ่งแท้จริงแล้วก็คือการทำใจของเราให้หลีกเลี่ยงละเว้นกิเลสตัณหาที่พร้อม
              จะเผาผลาญนั่นเอง

                                 

                                                           คัดจากบทบรรณาธิการนิตยสารสกุลไทย
                                                                        ฉบับที่  ๒๙๘๕
                                                          ประจำวันอังคารที่  ๓  มกราคม  ๒๕๕๕       
             









                       

[บูรพาท่าพระจันทร์]

หลากสำนวน ล้วนเลิศ ประเสริฐศรี
หลากสำนวน ล้วนชี้ ความดีเลิศ
หลากสำนวน ล้วนแล้ว แก้วบรรเจิด
ก่อกำเนิด กานท์กลอน อักษรงาม.../

บูรพาท่าพระจันทร์

[พี.พูนสุข]

                     

                      ส.ค.ส. ๒๕๕๕
 

๏ วโรกาสดิถีกาล                ประดิษฐ์พานประดับพร
เถลิงศกประภัสสร                ไสวสรวงระวีศรี

๏ สวรรค์เสกพิศุทธิ์ใส           ณ ปีใหม่ประดามี
อุราเปรมเกษมปรีดิ์               ฤทัยปองลุหวังปาน

๏ พิชิตชัยพิไลสม                วิเชียรชมวิชาชาญ
สลักคำสลวยขาน                สลับข้อสลอนคม

๏ พระไตรรัตน์พิพัฒน์ปก        ตลอดศกกระจ่างสม
อร่ามรินเจริญรมย์                ขจรฤทธิ์กระจายเรียง

๏ ประสบสันติสุขสาน            เสมอหวานเสมือนเวียง
สนุกครบสนานเคียง              สนั่นคราวสนองคุณ

๏ มะโรงเรืองจรัสฤกษ์            กมลเบิกกุศลบุญ
พระพุทธน้อมพระธรรมหนุน      พระสงฆ์นบมโนใน

๏ ระรื่นรินถวิลหวัง                อุดมทั้งไผทไทย
ประสิทธิ์โชคประสาทชัย         สฤษฏ์ชื่นสราญชน

๏ เถอะเพื่อนเกลอสหายกลอน  วิจิตรพรประจักษ์ผล
วิมานดาวสดับดล                พจีเด่นสว่างดวง

๏ ตระกองสุขฉลองสุข           เฉลิมสุขเชลงทรวง
พิพิธพรระย้าพวง                 ชโลมเพียงละมุนพลัน

๏ ประสงค์ใดสมัยมา             ประทานฟ้าประทับขวัญ
นิราศทุกข์มิเทียมทัน             สุขีเถิดสวัสดิ์เทอญ๚ะ๛
 
                                    คอนพูทน
ภุชงคประยาตฉันท์ ๑๒

 
                     น้อมรับพร  ด้วยศรัทธา
                                   พี.พูนสุข             

 

[พี.พูนสุข]

                                 ระลึกถึง  เอนก  แจ่มขำ  เพื่อนกวี
                                                 

                                          สำนวนที่ ๑

                                      ด้วยรักและอาลัย...

                                      เป็นคัมภีร์วงการกลอนกระฉ่อนชื่อ
                               เป็นคนซื่อเป็นคนดีเป็นคนเก่ง
                               เป็นนักกลอนเป็นกวีที่ครื้นเครง
                               แต่ไม่เป็นนักเลงรังแกคน

                                      เป็นที่พึ่งของเพื่อนพ้องและน้องพี่
                               เป็นสามีที่ดีเลิศประเสริฐผล
                               เป็นพ่อที่รักลูกผูกกมล
                               เป็นผู้อุทิศตนให้วงวรรณ

                                      นับแต่นี้คงเป็นดาวบนราวฟ้า
                                ส่ิองแสงจ้าเพื่อนำทางสิ่งสร้างสรรค์
                                ด้วยสายใยแห่งกวีที่ผูกพัน
                                สรวงสวรรค์ชั้นกวี...คงมีเธอ

                                      เอนก  แจ่มขำ
                                ชื่อนี้จักจารจำอยู่เสมอ
                                ขอวิญญาณจงสงบภพเลิศเลอ
                                ขอพบเจอในชาติหน้า...ถ้ามีจริง

                                 
                                      ดร.จุไรรัตน์  วรรณยิ่ง
                                   (นายกสมาคมกวีร่วมสมัย)     

                                                     ด้วยจิตคารวาลัย อาจารย์เอนก  แจ่มขำ
                                 อดีตนายกสมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทย
                                 ถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ ๑๔  กรกฎาคม  ๒๕๕๔



                                         

[พี.พูนสุข]

                                                     สำนวนที่ ๒

                                                                             แด่  "เอนก  แจ่มขำ"

                                                   ร่างท้วมท้วมเสียงทุ้มทุ้มนุ่มนุ่มหู
                                            ร่ายคำครูครื้นเครงเพลงอักษร
                                            พูดเบาเบาเล่าขำขันอันสุนทร
                                            ทุกบทตอนแน่นผนึกจารึกจำ

                                                   ด้วยแววตาเอ็นดูแบบผู้ใหญ่
                                             ด้วยน้ำใจยั่งยืนพาชื่นฉ่ำ
                                             ด้วยน้ำมิตรอบอุ่นคุณธรรม
                                             ด้วยความเป็นผู้นำประจำตัว

                                                   จึงตั้งจิตอุทิศตนเพื่อคนอื่น
                                             เพื่อพลิกฟื้นกานท์กลอนกระฉ่อนทั่ว
                                             สร้างเครือข่ายให้เห็นเป็นครอบครัว
                                             ประหนึ่งบัวเกิดก่อกอเดียวกัน

                                                   มีพี่เป็นศูนย์กลางอย่างพี่ใหญ่
                                             เชื่อมโยงใยก้าวย่างสู่ทางฝัน
                                             แก้วกวีเกริกกล้าสถาบัน   
                                             พร้อมแบ่งปันความหวังสู่สังคม

                                                   คือ "เอนก-แจ่มขำ" แจ่มคำขัน
                                              แจ่มคำคมคำคันอันเหมาะสม
                                              แจ่มความคิดแจ่มค่าแจ่มคารม
                                              แจ่มนิยมแจ่มโศลกแจ่มโลกกวี

                                                
                                                        นพดล  จันทร์เพ็ญ
                                                           (อุบลราชธานี)

[ช่วงนี้ไม่ว่าง]

นานๆได้อ่านกลอนรุ่นครู  ระดับมืออาชีพเขียนซักที ก็ดีเหมือนกัน
เบื่อต้องมานั่งเถียงเรื่องฉันทลักษณ์ ฉันถูก เธอผิด......ฉันกวี...เธอไม่ใช่กวี เต็มทน.....

[กามนิต]

      เสียงสิงคาล

        ชิต  บุรทัต

(อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑)
๏ ดำเนินนิทานพรร              ณนะฉันทะดำเนิน
โดยนัยประหนึ่งเชิญ             กวิชาติวิจารณ์ฉันท์
๏ สังเขปสรุปข้อ                 นยะย่อและพอยัน
เย้าให้หทัยหัน                    คติแห่งมิถูกเหิน
๏ หวนหาวิถีธรรม                และมิพลำเพราะจำเริญ
รอยปราชญ์ฉลาดเดิน           ดุจะธีระมีหวัง
๏ วุฒิ์ว่องสนองสม               กะนิยมนิยายยัง
กล่าวด้วยฤดีฝัง                  พจิฝาก บ เฟือนเฝือ
๏ ผิดบ้างผิพลั้งหน่อย           ผลน้อยก็เนื่องเจือ
จริงเจตน์ณเหตุเหลือ            จะแถลงเฉลยความ
๏ หากเพลงมิแกล้งพลาด       ก็ บ ขาดประคองนาม
"ศรีกรุง" พยุงพยายาม          ปฏิสนธิสืบเสริม ฯ

(ฉบัง ๑๖)
๏ เรื่องนี้มีนัยมาเดิม             อินเดียราชย์เฉลิม
พระนามไฉนไม่แถลง
๏ สอบสมนิยมอย่างแฝง        พระนามตามแสดง
ที่เล่าคือเค้าคำเฉลย
๏ ธโง่งมโมหะเปรย              ปรารมภ์ชมเชย
แต่เรื่องล้วนเหลวเลวเขลา
๏ ตีขลุมพลุ่มพล่ามยามเอา     โทษผิดสะกิดเกา
มิรู้ดำริพิจารณ์
๏ เหตุเป็นเช่นนี้เนื่องนาน      เนื่องถึงซึ่งกาล
จะเกิดอุบาทว์บัดดล
๏ ท้าวกลุ้มโกรธรุมรึงกมล       คืนค่ำคำรน
ตระหนักสำเนียงเสียงหอน
๏ ราชฐานปานทิพย์อมร         แมนสถิตถึงตอน
ราตรีฉะนี้น่าเสบย
๏ แต่ไรกาลไหนไม่เคย          จู่จู่อยู่เฉย
ชิพวกอ้ายหมามารุม
๏ ราชวังพรั่งชนชุมนุม           นระทั่วมั่วสุม
สะพรั่งและพร้อมล้อมวัง
๏ เพียงสุนัขจักไล่ไม่ฟัง         เหลือพละประทัง
และฤๅอมาตย์อาจหาญ
๏ อำมาตย์สนองราชโองการ    แด่พระนฤบาล
ณ นามสรณะคมนีย์
๏ ขอเดชบารเมศภูมี             มากรวมสรวมศี 
ระทวยทุคคตะเต็มเข็ญ
๏ คือพรรคสุนัขพันธุ์นั้นเป็น    สัตว์ต่ำบำเพ็ญ
พิธีคะนองของมัน
๏ ที่แท้แพร่ทราบศัพท์สรรพ์    ครวญคร่ำรำพัน
และหวนเพราะโหยโดยหนาว
๏ จึ่งราช ธ ประภาษในราว     เรื่องคดีมี่ฉาว
ฉะนี้ไฉนใคร่ฟัง
๏ หมาเห่าเหล่านั้นมันหวัง      เหตุใดให้ดัง
ฤดีด้วยมีปรารถนา
๏ เจ้ารู้อยู่จงบ่งมา               บอกหมายมาดหา
เห็นได้ก็ได้ดุจประสงค์
๏ อำมาตย์แจ้งราชจำนง        ทูลพนอขอจง
ทราบใต้ฝ่าเบื้องบทธุลี
๏ แท้จริงสิงคาลมานสรี-       ระหนาวร้าวนี-
ระสุขสยองเย็นครัน
๏ ใคร่สบความอบอุ่นอัน        มีแห่งเหมันต์
ฤดูระดมลมหนาว
๏ ผ้าเสื้อเพื่อใช้ในคราว        น้ำค้างพร่างพราว
จะห่อจะหุ้มคลุมกาย
๏ เทวะ! พระอย่าดูดาย         มิฉะนั้นมันตาย
จะต้องบาปข้องบทมาลย์

(อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑)
๏ ทราบโดยสดับเส            วกะเจตนาการ
ทูลแสร้งแถลงสาร              ปริยายขยายสม
๏ จอมภูมิผู้โง่                   พหุโมหะงงงม
แต่ราชะปรารมภ์                มุทิตาและการุณ
๏ ทรงโปรดประสิทธิ์พาท      อนุญาตเพราะเจตน์จุน
จำนงประสงค์สุน-              ทรสุขณสิงคาล
๏ ตรัสสั่งกะเสวก               ธุระตกพนักงาน
โดยฉันทะบรรหาร              ดุจะเผือประภาษไข
๏ เบิกทอง ณ ท้องคลัง        เถอะจะรั้งจะรอไย
เร็วเรียกสิรีบไป                 ณตลาดตลอดหา
๏ ซื้อสรรพะภัณฑ์พัต-         ถะและวัตถุนานา
ส่วนนวมสนอบอา-             ทระสร้างกุฎีเสริม
๏ เพื่อสานติภาพคราว         อุตุหนาวสุนัขเดิม
เย็นเยือกเพราะเหตุเหิม        หิมะนั้นจะพลันหาย ฯ

(มาณวกฉันท์ ๘)
๏ ชอบหฤทัย              ใครบมิปาน
สมมนะมาน                มุ่ง ณอุบาย
ดำริและหวัง               ดั่งปริยาย
เสวกะหมาย               เจตนะหมุน
๏ เบิกธนทรัพย์           นับคณะถ้วน
กาญจนะล้วน             ทองนพคุณ
ค้าผลโดย                โปรยปริภุญช์
เพื่อเฉพาะขุน             อาตมะเอง
๏ อีกก็เฉลี่ย              เกลี่ยเพราะฉลาด
แบ่งกะอมาตย์            เล่นกลเพลง
อวยสหมิตร               ปิดมุขะเกรง
กร้าวภยะเยง              ย่อมจะมิเผย ฯ

(วสันตดิลกฉันท์ ๑๔)
๏ ล่วงกาละมามิจิระนับ             สรศัพท์สุนัขเคย
เห่าหอนกระฉ่อนก็บมิเฉย          และกระโชกกระชั้นฉาว
๏ บางรัตติมัชฌิมะก็หวน           ระยะคราวญ ณ ค่ำคราว
พึงเยือกระย่อหทยะราว             ทะลุโสตสยองเย็น
๏ จึ่งไท้ผทมกษณะหลับ           ธสดับสะดุ้งเป็น-
เหตุตื่นพระฟื้นนยะประเด็น        คติดั่งอดีตความ
๏ พรุกรุ่งพระเรียกมุขะอมัจจ์       พจนัตถะตรัสถาม
เยียใดสุนัขนิยมนะนาม            ทุรสัตว์ติรัจฉาน
๏ ชุมร้องและซร้องสรสดับ         สุรศัพทะกังวาน
ทุกหน ณ มณฑิระสถาน           บริเวณ บ วายมี
๏ อันประกาศิตะณเรา              เฉพาะเจ้าก็แจ้งดี
คือจุ่งผดุงธุระพะลี                  อุปการะหมาผอง
๏ สูไป่กระทำและผิวะทำ           ก็มิทำ ณ ทำนอง
ตูสั่งกระมัง, เอะก็และทอง         ขณะนี้น่ะอยู่หรือ
๏ เสวก บ ตกจิตะสนอง           นยะคล่องจะควรฤๅ-
ไป่ควรก็ทรงกรุณะคือ               กิจะข้อวโรงการ
๏ เผือพร้อมกระทำประดุจะราช     พจนาตถะบรรหาร
ทั้งผองมิผิดอุทิศะทาน              ทะนุซึ่งสุนัขสรรพ์
๏ ทรงหล้า ธ ปรารภะประหลาด    มนะราชประภาษพลัน
หากแน่ไฉนก็คณะมัน                เอะอะเห่าจะเอาใด ฯ

(อีทิสังฉันท์ ๒๐)
๏ เอกอมาตย์ฉลาดเฉลียวกระไร
พระราชะถาม บ คร้ามหทัย           และทูลความ
๏ ทรงพินิจเถอะผิดฤชอบก็ตาม
ไฉนจะคลาดพระราชคาม-           ภิโรบาย
๏ ข้าพระพทธเจ้าจะขอถวาย
วสัชนากถาภิปราย                    พระโปรดทราบ
๏ มันแสดงก็โดยนิสัยสภาพ
กตัญญุตาณกาละลาภ                ลุบรรสบ
๏ เนื่องเพราะพายุวาระพ้องกระทบ
กระทั่วจะวายสลายสลบ              และเหลือทน
๏ หนาวกระสับกระส่ายกระเสือกกระสน
ก็เหล่าและหอนเพราะเหตุทุรน       ทุรายครัน
๏ จึงพระองค์สิทรงกรุณากะมัน
พระราชทานอภัยและภัณ-            ฑะทั้งหลาย
๏ อาทิผ้าและเสื้อก็มากก็มาย
สฤษดิ์กุฎีประกอบสบาย               บ พานลม
๏ ด้วยสวามิภักดิรักบรม
กษัตริย์เสมือนมนุษย์นิยม             มิหย่อนคลาย
๏ เออก็กาละนี้แหละน่าจะหมาย
แสดงสดุดิ์ประดุจจะนาย              กะบ่าวทาส
๏ แม่นแหละหมายถวายชยาภิวาทน์
บมีอะไรจะไขประกาศ                 ก็เกริ่นเสียง
๏ สาธุการประสานกระแสเผดียง
เผดิมพระพรก็ไพเราะเพียง           กะเพลงพิณ
๏ ควรมิควรละล้วนประจักษ์พระจิน-
ตนาพินิจบพิตรก็ยิน                   ตลอดยาม ฯ

(ภุชงคประยาตรฉันท์ ๑๒)
๏ อะโห! โอ-กระนั้นแน่               แหละจริงแท้ถนัดความ
บมีสิ่ง ณ โลกสาม                     อะไรสิ่งจะจริงเหมือน
๏ พระราชาธปรารม-                   ภะเห็นสมคดีเตือน
ประโมทย์ปีติไป่เลือน                  ละลายลืมเพราะปลื้มเหลือ
๏ ระลึกบุญเหตุแห่ง                    พระองค์แจ้งและจุนเจือ
กรุณแรงบแฝงเฝือ                     กระทำใฝ่จะให้เห็น
๏ สุเมตธรรมะจรรยา                   นุวัตรฐานะบำเพ็ญ
อภัยทานพิทักษ์เป็น                   นิรันดร์ป้อง ณ สัตว์ปวง
๏ ประโยชน์อ้างนิยายอัน              แถลงสรรพ์เสนอดวง-
กมลผู้แสวงสรวง                       เสวยสานติ์สราญรมย์
๏ ผิไปถึงกระนั้นเพียง                 พิภภพเยี่ยงมนุษย์สม
ประสงค์สบสุโขดม                    ก็อาจได้และไป่สูญ
๏ แนะปัญหาสุภาษิต                  จะพึงคิด ณ เค้ามูล
นิทานนี้ก็เปรียบปูน                    ประหนึ่งเพชร ณ หินแล
                                          -(ตรองเทอญ) - ฯ

[กามนิต]

    ธรรมชาติ

๏  เดือนเคลื่อนคล้อยทะเลเมฆ         เสนาะการเวกสวรรค์
น้ำค้างยะเยือกพลัน                          เผาะเผาะย้อยระยับประกาย ฯ

๏ ลมโชยบุหงาหอม                        บริสุทธิ์ขจรขจาย
ดาวแววพะแพร้วพราย                   วรเพชรมณีอนันต์ ฯ

๏ วังเวงดุเหว่าแจ้ว                          ขณะดึกละเมอฤฝัน
หอมกฤษณาอัน                               ระอุไหม้เพราะเพลิงพระไพร ฯ

๏ ซ่อนกลิ่นกระดังงา                      มะลิป่า ณ ใกล้และไกล
รื่นรื่นตระหลบใน                          หิมเวศวิเวกสถาน ฯ

๏ จวนสางปิศาจโหย                     อุวะหวีกภวังค์สะท้าน
เวียนเวรกลีกาล                              ทรมานนรกนิรันดร์ ฯ

๏  โฉมฉายอุษาแย้ม                       พระวิสูตร ณ สรวงสวรรค์
ป่าวหอมบุหงาพันธุ์                       บริการสกลพิภพ ฯ

๏ จึ่งรสสุคันธ์มาลย์                      ละเมาะไม้ก็หอมตระหลบ
ทิพย์แท้ประทานจบ                     ปฐพีพิเศษสมัย ฯ

๏ ภู่ผึ้งทะลวงกลีบ                       มธุรสขโมยผละไป
หึ่งหึ่งระเริงใจ                             จริยากะอย่างมนุษย์ ฯ

๏ แจ้วแจ้วดุเหว่าหวาน                เสนาะปานกวีวิสุทธิ์
นกกาและไก่ดุจ                            เคาะระฆังอุทัยประกาศ ฯ

๏ วงทองละอองทิพย์                  วรรุ้งวิเศษสะอาด
ปกป้อง ณ โลกธาตุ                     ชิวะถ้วนสถิตเสถียร  ๚๛


อังคาร กัลยาณพงศ์, ธนบุรี ๒๕๐๐

[อริญชย์]

เปษณนาทฉันท์   ฉันท์ที่มีกำเนิดจากเสียงครกกระเดื่อง   

ณ  ยามสายัณห์ตะวันยิ่งย้อย……...แน่ะเร่งเท้าหน่อยทยอยเหยียบหนา
ตะแล้กแต้กแต้กจะแหลกแล้วนา….กระด้งรีบมาเถอะถ่ายข้าวไป
คณาเนื้อนวลก็ครวญคลอขับ……..บุรุษเสริมรับสลับเสียงใส
ตะแล้กแต้กแต้กกระแทกเท้าไว…..สนุกน้ำใจสมัยสายัณห์
ตะแล้กแต้กแต้กตะแล้กแต้กแต้ก….กระเดื่องดังแซกสำรวลสรวลสันต์
มินานนักข้าวก็เปลือกร้าวพลัน…...บุรุษรีบดันกระด้งส่งมา
ประเพณีไทยสมัยก่อนเก่า………....ก็คงมีเค้าจะเนานานถ้า
ดรุณลูกหลานสถานท้องนา……....นิยมเยี่ยงย่าและปู่ครูเดิม

                    สุภร    ผลชีวิน


ปล.อันนี้เป็นฉันท์ใหม่ที่ชาวไทยเราคิดค้นขึ้น
โดยอาจารย์ สุภร ผลชีวิน   เพราะดีนะ


ข้อมูลเพิ่มเติม (ครุ ลหุ) ดูตามลิงค์นี้เน้อ


http://www.reurnthai.com/index.php?topic=538.0



 




ครกกระเดื่อง


ขอบคุณภาพจาก   www.google.com

[กามนิต]

เพื่อ

ตื่นขึ้นเถิด เพื่อรับแสง แห่งสูรย์ส่อง
เมื่อดาวล่อง เดือนลับ ไปกับฝัน
ขับราตรี หนีเตลิด เพื่อเปิดวัน
เชิญร่วมกัน ฟังดนตรี แห่งชีวา

ไปเสียเถิด เจ้าภูตพราย แห่งสายหมอก
ไม่ช้าหรอก เสียงร้านเหล้า เขาเรียกหา
"ประตูเปิด ไยพวกเจ้า ไม่เข้ามา
มัวก้มหน้า หดหู่ อยู่ทำไม"

ฟังซิฟัง ไก่ขัน กระชั้นขาน
เป็นสัญญาณ เปิดร้านค้า ช้าไฉน
รู้เถิดว่า เวลานั้น สั้นเกินไป
อดีตใด หากเลื่อนลับ มิกลับเลย

ช่วงปีใหม่ ชวนให้นึก ระลึกคิด
ทั้งวิญญาณ และชีวิต นิจจาเอ๋ย
มัวคอยโชค คอยชัย ทำไมเลย
อย่านิ่งเฉย เร่หา สุราบาน

เมื่อยามตาย ได้อะไร ติดไปบ้าง
เพียงเรือนร่าง ฝังซาก ฝากสุสาน
ยังชีพอยู่ ดูโลกไป ให้สำราญ
ดอกไม้บาน ในแก้วเหล้า เราเริงใจ

ปากของเจ้า สงบนิ่ง จริงจริงนะ
"เพื่อหัวใจ ชัยชนะ" มะ! เติมใหม่
ดื่มเถิดเพื่อน ดื่มเถิดเรา ดื่มเข้าไป
เฉลิมโชค ฉลองชัย ได้ทุกวัน

จำเพื่อลืม ดื่มเพื่อเมา เหล้าเพื่อโลก
สุขเพื่อโศก หนาวเพื่อร้อน นอนเพื่อฝัน
ชีวิตนี้ มีค่านัก ควรรักกัน
รวมความฝัน กับความจริง เป็นสิ่งเดียว

"แคน สังคีต" (พิมล แจ่มจรัส)
 

[กามนิต]

แปนเอิดเติด

แปนเอิดเติด
สายน้ำระเหิดระเหยหาย
ทุ่งแล้งโจงโปงไม้ยืนตาย
ลมแล้งแรงร้ายอยู่ตาปี
อีสานแดนดินที่ดาลเดือด
สายเลือดปู่สังกะสาย่าสังกะสี
ธรรมชาติไม่ปราณี
ทุรชาติย่ำยีกินแรง
ว่างเปล่าเหลือแสนแปนเอิดเติด
เราเกิดในสังคมยื้อแย่ง
ไม่มีข้าวไม่มีปลาป่าแล้ง
ไม่มีแสงสว่างของชีวิน
ว่างเปล่าเหลือแสนแปนเอิดเติด
รอระเบิดกาลเวลาถล่มสิ้น
ผู้กดขี่สลายจากธรณิน
ว่างเปล่าเหมือนดินถิ่นอีสาน

(กวีแปนเอิดเติด - ประเสริฐ จันดำ)

[กามนิต]

อีศาน

ในฟ้าบ่มีน้ำ	ในดินซ้ำมีแต่ทราย
น้ำตาที่ตกราย	ก็รีบซาบบ่รอซึม
แดดเปรี้ยงปานหัวแตก	แผ่นดินแยกอยู่ทึบทึม
แผ่นอกที่ครางครึ้ม	ขยับแยกอยู่ตาปี
มหาห้วยคือหนองหาน	ลำมูลผ่านเหมือนลำผี
ย้อมชีพคือลำชี	อันชำแรกอยู่รีรอ
แลไปสดุ้งปราณ	โอ้!อิศาน ฉะนี้หนอ
คิดไปในใจคอ	บ่ค่อยดีนี้ดังฤา
พี่น้องผู้น่ารัก	น้ำใจจักไฉนหือ
ยืนนิ่งบ่ติงคือ	จะใคร่ได้อันใดมา
เขาหาว่าโง่เง่า	แต่เพื่อนเฮานี่แหละหนา
รักเจ้าบ่จางฮา	แลเหตุใดมาดูแคลน
เขาซื่อซิว่าเซ่อ	ผู้ใดเน้อนะดีแสน
ฉลาดทานเทียมผู้แทน	ก็เห็นท่าที่กล้าโกง
กดขี่บีฑาเฮา	ใครนะเจ้า? จงเปิดโปง
เที่ยววิ่งอยู่โทงโทง	เทียวมาแทะให้ทรมาน
รื้อคิดยิ่งรื้อแค้น	ละม้ายแม้นห่าสังหาร
เสียตนสิทนทาน	ก็บ่ได้สะดวกสบาย
ในฟ้าบ่มีน้ำ	ในดินซ้ำมีแต่ทราย
น้ำตาที่ตกราย	คือเลือดหลั่ง ลงโลมดิน
สองมือเฮามีแฮง	เสียงเฮาแย้งมีคนยิน
สงสารอิศานสิ้น	อย่าซุด, สู้ด้วยสองแขน
พายุยิ่งพัดอื้อ	ราวป่าหรือราบทั้งแดน
อิศานนับแสนแสน	สิจะพ่ายผู้ใดเหนอ?

อัศนี พลจันทร หรือ นายผี ประพันธ์บทกวี อีศาน ลงพิมพ์ใน สยามสมัย (ปีที่ 5 ฉ.256, 7 เม.ย.2495) กาพย์ยานี 11 แบบฉบับของนายผี กลายเป็นบทกวีลือเลื่อง เสมือนเป็นตัวแทนของนายผี ผู้คนได้ขนานนามนายผีเป็น มหากวีของประชาชน

ต่อมา ปี 2554 คณะกรรมการรางวัลพานแว่นฟ้าได้คัดเลือกให้เป็น 1 ใน 10 วรรณกรรมการเมืองรางวัลพานแว่นฟ้าเกียรติยศ

[กามนิต]

เปิบข้าว

เปิบข้าวทุกคราวคำ	จงสูจำเป็นอาจิณ
เหงื่อกูที่สูกิน	จึงก่อเกิดมาเป็นคน
ข้าวนี้น่ะมีรส	ให้ชนชิมทุกชั้นชน
เบื้องหลังซิทุกข์ทน	และขมขื่นจนเขียวคาว
จากแรงมาเป็นรวง	ระยะทางนั้นเหยียดยาว
จากรวงเป็นเม็ดพราว	ล้วนทุกข์ยากลำบากเข็ญ
เหงื่อหยดสักกี่หยาด	ทุกหยดหยาดล้วนยากเย็น
ปูดโปนกี่เส้นเอ็น	จึงแปรรวงมาเป็นกิน
น้ำเหงื่อที่เรื่อแดง	และน้ำแรงอันหลั่งริน
สายเลือดกูทั้งสิ้น	ที่สูซดกำซาบฟัน

จิตร ภูมิศักดิ์ (สหายปรีชา) ประพันธ์บทกวีนี้ราวทศวรรษที่ 2490 เป็นส่วนหนึ่งของบทกวี "วิญญาณหนังสือพิมพ์ (คำเตือน...จากเพื่อนเก่าอีกครั้ง)" ในนามปากกา "กวี ศรีสยาม" ตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ประชาธิปไตย พ.ศ. 2507 เป็นกาพย์ยานี 11 ที่ได้รับอิทธิพลจากนายผี  ได้รับความนิยมหลังเหตุการณ์ 14 ตุลา จากนั้นวงคาราวานได้นำบทกวีนี้มาใส่ทำนองจึงเกิดเป็นเพลง "เปิบข้าว" 

ต่อมา ปี 2554 คณะกรรมการรางวัลพานแว่นฟ้าได้คัดเลือกให้เป็น 1 ใน 10 วรรณกรรมการเมืองรางวัลพานแว่นฟ้าเกียรติยศ

[กามนิต]

อีสานบ้านของเฮา

หอมดอกผักกะแยง	ยามฟ้าแดงค่ำลงมา
แอ้บแอ้บเขียดจะนา	ร้องยามฟ้าฮ้องฮวนฮวน
เขียดโม้เขียดขาคำ	เหมือนหมอลำพากันม่วน
เมฆดำลอยปั่นป่วน	ฝนตกมาสู่อีสาน
หมู่หญ้าteenกับแก	ถูกฝนแลเขียวตระการ
ควายทุยเสร็จจากงาน	เล็มหญ้าอ่อนตามคันนา
รุ่งแจ้งพอพุ่มพู	ตื่นเช้าตรู่รีบออกมา
เร่งรุดไถฮุดนา	รีบนำฟ้าฟ่าวนำฝน
อีสานบ้านของเฮา	อาชีพเก่าแต่นานดล
เอาหน้าสู้ฟ้าฝน	เฮ็ดนาไร่บ่ได้เซา
	เฮ็ดนาไร่บ่ได้เซา
ม่วน..เอ๊ย..โอ...โอ้ นอ..
ม่วนเอ๊ยม่วนเสียงกบ	ร้องอ๊บอ๊บกล่อมลำเนา
ผักเม็กผักกะเดา	ผักกระโดนและผักอีฮีน
ธรรมชาติแห่งบ้านนา	ฝนตกมามีของกิน
ฝนแล้งแห้งแผ่นดิน	ห้วยบึงหนอง แห้งเหือดหาย
มาเด้อมาเฮ็ดนา	มาเด้อหล้าอย่าเดินผ่าย
นับวันจะกลับกลาย	บ่าวสาวไหลเข้าเมืองกรุง
เสียงแคนกล่อมเสียงซุง	ตุ้งลุ่งตุ้ง แล่นแตรลุ่งตุง
เสียงแคนกล่อมเสียงซอ	อ้อนแล้วอ๋อ อ้อนอีแล้วออ
มาเด้อมาช่วยกันก่อ	อีสานน้อ...บ้านของเฮา

พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา ประพันธ์เพลงนี้ให้ เทพพร เพชรอุบล ขับร้อง เมื่อปี พ.ศ. 2520 จนโด่งดังกลายเป็นมหากาพย์แห่งเพลงลูกทุ่งอีสานเลย

[กามนิต]

คิดถึงบ้าน

เดือนเพ็ญแสงเย็นเห็นอร่าม	นภาแจ่มนวลดูงาม
เย็นยิ่งหนอยามเมื่อลมพัดมา
แสงจันทร์นวลชวนใจข้า	คิดถึงถิ่นที่จากมา
คิดถึงท้องนาบ้านเรือนที่เคยเนา
กองไฟสุมควายตามคอก	คงยังไม่มอดดับดอก
จันทร์เอยช่วยบอกให้ลมช่วยเป่า
โหมไฟให้แรงเข้า	พัดไล่ความเยือกเย็นหนาว
ให้พี่น้องเรานอนหลับอุ่นสบาย
เรไรร้องฟังดังว่า	เสียงเจ้าที่เฝ้าคอยหา
ลมเอ๋ยช่วยมากระซิบข้างกาย
ข้ายังคอยอยู่มิหน่าย	มิเลือนเคลื่อนคลาย
คิดถึงมิวายที่เราจากมา
ลมเอยจงเป็นสื่อให้	น้ำรักจากห้วงดวงใจ
ของข้านี้ไปบอกเขานะนา
ให้คนไทยรู้ว่า	ไม่นานลูกที่จากมา
จะไปซบหน้าในอกแม่เอย.

อัศนี พลจันทร หรือ นายผี หรือ สหายไฟ อดีตกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ประพันธ์เพลงนี้ ขณะเคลื่อนไหวในป่า "สุรชัย จันทิมาธร" หรือ "หงา คาราวาน" คือผู้นำเพลง "คิดถึงบ้าน" ออกมาจากราวป่า และบันทึกเสียงครั้งแรกในนามวงคาราวาน กับอัลบั้มชุด "บ้านนาสะเทือน" เมื่อปี 2526 ภายหลังมีนักร้อง และวงดนตรีหลายวงนำไปบันทึกเสียงและบรรเลงอีกนับไม่ถ้วนในนามของเพลง "เดือนเพ็ญ"  กลายเป็นหนึ่งในเพลงอมตะของเมืองไทย

เนื้อเพลงฉบับนี้ ได้รับการตรวจทานจาก “ป้าลม” หรือ วิมล พลจันทร ภรรยาคู่ทุกข์คู่ยากของนายผี คัดจากหนังสือ “รำลึกถึงนายผี จากป้าลม” จัดพิมพ์ในวาระอายุครบ 72 ปี

หากสังเกตให้ดีจะพบว่าฉันทลักษ์เป็นกาพย์ฉบัง เพียงแต่ขยายจำนวนคำเป็น 6-6-8 จากเดิมที่เป็น 6-4-6 จึงฝากไว้ให้พิจารณา

ด้วยจิตคารวะ
 

[ค.คนธรรพ์]

ขอร่วมแลกเปลี่ยนนะครับ

ผมเห็นด้วยที่ว่ารูปแบบร้อยกรองของเพลงคิดถึงบ้านไม่ใช่กาพย์ฉบังที่ขยายจำนวนคำในวรรค
แต่ก็คิดว่า ไม่น่าเป็นกลอนแปดหรือสัมผัสแบบเนื้อเพลง

ขอลองแบ่งวรรคเพลงนี้ใหม่อีกครั้งนะครับ


คิดถึงบ้าน

        ๑ เดือนเพ็ญแสงเย็นเห็นอร่าม   นภาแจ่มนวลดูงาม   
           เย็นยิ่งหนอยาม                 เมื่อลมพัดมา   
 
        ๒ แสงจันทร์นวลชวนใจข้า       คิดถึงถิ่นที่จากมา       
           คิดถึงท้องนา                    บ้านเรือนที่เคยเนา   
       
        ๓ กองไฟสุมควายตามคอก       คงยังไม่มอดดับดอก   
           จันทร์เอยช่วยบอก              ให้ลมช่วยเป่า
 
        ๔ โหมไฟให้แรงเข้า               พัดไล่ความเยือกเย็นหนาว   
           ให้พี่น้องเรา                     นอนหลับอุ่นสบาย   

        ๕ เรไรร้องฟังดังว่า                เสียงเจ้าที่เฝ้าคอยหา         
           ลมเอ๋ยช่วยมา                   กระซิบข้างกาย
           
        ๖ ข้ายังคอยอยู่มิหน่าย           มิเลือนเคลื่อนคลาย             
           คิดถึงมิวาย                     ที่เราจากมา
     
        ๗ ลมเอยจงเป็นสื่อให้           นำรักจากห้วงดวงใจ         
           ของข้านี้ไป                    บอกเขานะนา     
       
        ๘ ให้คนไทยรู้ว่า                 ไม่นานลูกที่จากมา               
           จะไปซบหน้า                  ในอกแม่เอย.


ถ้าแบ่งวรรคอย่างนี้ จะได้กลอนแปดบทพอดี

วรรคหนึ่ง วรรคสองบังคับหกคำ
ส่วนวรรคสามและวรรคสุดท้ายกำหนดให้มีสี่คำ


  000000    000000
  0000        0000


คำท้ายวรรคหนึ่งถึงวรรคสามกำหนดสัมผัสสระเดียวกันทั้งหมด


           เดือนเพ็ญแสงเย็นเห็นอร่าม   นภาแจ่มนวลดูงาม   
           เย็นยิ่งหนอยาม                 เมื่อลมพัดมา   
 

คำท้ายวรรคสี่นั้น ใช้ส่งสัมผัสโดยสามารถเลือกส่งสัมผัสได้สองตำแหน่ง คือ

ตำแหน่งแรก ส่งสัมผัสไปคำที่หกของวรรคแรกในบทถัดไป


              เดือนเพ็ญแสงเย็นเห็นอร่าม   นภาแจ่มนวลดูงาม   
           เย็นยิ่งหนอยาม                 เมื่อลมพัดมา   
 
            แสงจันทร์นวลชวนใจข้า       คิดถึงถิ่นที่จากมา       
           คิดถึงท้องนา                    บ้านเรือนที่เคยเนา   


ตำแหน่งที่สอง ส่งสัมผัสไปคำที่สี่ของวรรคสุดท้ายในบทถัดไป


             แสงจันทร์นวลชวนใจข้า       คิดถึงถิ่นที่จากมา       
           คิดถึงท้องนา                    บ้านเรือนที่เคยเนา   
       
           กองไฟสุมควายตามคอก       คงยังไม่มอดดับดอก   
           จันทร์เอยช่วยบอก              ให้ลมช่วยเป่า


ส่วนจะเลือกส่งสัมผัสไปที่วรรคไหนนั้น เป็นอิสระของผู้ประพันธ์เพลงครับ (ฮา)

กลอนบท ๘ วรรคแรกที่ว่า

ให้คนไทยรู้ว่า

ตามรูปแบบร้อยกรองที่กล่าวแล้ว ก็ควรมีหกคำ
แต่ที่มีห้าคำนั้นเป็นการลดจำนวนคำในวรรคเพื่อให้เข้ากับทำนองเพลงนั่นเอง


จะให้ตอบว่า เป็นฉันทลักษณ์อะไรนั้น
ต้องเปิดกรุค้นดูก่อนครับ
ถ้าจะเดา คิดว่า น่าจะเป็นรูปแบบเพลงพื้นบ้านไทยชนิดหนึ่ง

 

[ค.คนธรรพ์]

ผมยังคาใจอยู่เรื่องการส่งสัมผัสระหว่างบท
เลยกลับมาเล็งใหม่อีกเที่ยว

พบว่า สามารถจัดแบ่งวรรคเพลงคิดถึงบ้านได้อีกลักษณะหนึ่ง


คิดถึงบ้าน

        ๑ เดือนเพ็ญแสงเย็นเห็นอร่าม   นภาแจ่มนวลดูงาม   เย็นยิ่งหนอยาม  เมื่อลมพัดมา
   
           แสงจันทร์นวลชวนใจข้า      คิดถึงถิ่นที่จากมา      คิดถึงท้องนา    บ้านเรือนที่เคยเนา 
 
       
        ๒ กองไฟสุมควายตามคอก   คงยังไม่มอดดับดอก         จันทร์เอยช่วยบอก     ให้ลมช่วยเป่า
 
           โหมไฟให้แรงเข้า     พัดไล่ความเยือกเย็นหนาว    ให้พี่น้องเรา     นอนหลับอุ่นสบาย   


        ๓ เรไรร้องฟังดังว่า     เสียงเจ้าที่เฝ้าคอยหา      ลมเอ๋ยช่วยมา     กระซิบข้างกาย
           
          ข้ายังคอยอยู่มิหน่าย    มิเลือนเคลื่อนคลาย      คิดถึงมิวาย    ที่เราจากมา

     
        ๔ ลมเอยจงเป็นสื่อให้    นำรักจากห้วงดวงใจ    ของข้านี้ไป       บอกเขานะนา     
       
           ให้คนไทยรู้ว่า         ไม่นานลูกที่จากมา       จะไปซบหน้า     ในอกแม่เอย.


รูปแบบร้อยกรองที่จัดเรียงวรรคใหม่นี้ มีสี่บท ทว่าออกจะพิสดารอยู่ไม่น้อยเพราะในหนึ่งบทมีถึงแปดวรรคด้วยกัน 
แต่ถ้าเรานึกถึงฉันทลักษณ์กาพย์ เช่น สุราคนางค์ ๒๘  สุราคนางค์ ๓๒ ที่บทหนึ่งๆมีเจ็ดและแปดวรรคแล้ว
การจัดแบ่งวรรคเพลงคิดถึงบ้านออกเป็นแปดวรรค ก็ย่อมเป็นไปได้ 

ฉันทลักษณ์ของเพลงคิดถึงบ้านเป็นดังนี้

ในหนึ่งบท มีสองบาท
         
    000000   000000   0000   0000
    000000   000000   0000   0000

บาทหนึ่งมีสี่วรรค

    000000   000000   0000   0000

วรรคหนึ่งกับสองมีหกคำ
วรรคสามกับสี่มีสี่คำ

บังคับสัมผัสมีสามชนิด
๑ สัมผัสระหว่างวรรค
             
    000000   000000   0000   0000
   
๒ สัมผัสระหว่างบาท

    000000   000000   0000   0000
    000000   000000   0000   0000

๓ สัมผัสระหว่างบท

    000000   000000   0000   0000
    000000   000000   0000   0000

    000000   000000   0000   0000
    000000   000000   0000   0000