ตึงนักมักขาด
เชือกที่ขึง ตึงนัก ก็มักขาด
เป็นคำปราชญ์ เปรียบถ้อย ที่แถลง
ไม่ผ่อนผัน สั้นยาว กร้าวแสดง
ไม่พิศแจ้ง เหตุผล ถึงต้นตอ
ถือเอาแต่ กำลัง ให้ดังคิด
ไม่พินิจ พิจารณ์ ค่อยสานก่อ
ถือหลักการ เกณฑ์ตน เหลือพ้นพอ
ก็ขาดข้อ ย่อหย่อน ห่อนเยื่อใย
หย่อนนักมักยุง
ถ้าหย่อนนัก มักยุ่ง นุงนังทั่ว
เกิดเกลียวกัน พันพัว มั่วเหลวไหล
ปล่อยก็ยุ่ง แก้ยาก ลำบากใจ
จะเก็บไว้ ไม่งาม ตามที่ควร
เพราะย่อหย่อน ผ่อนนัก จึงยักแย่
ไม่เหลียวแล คาดขึง ให้ถึงส่วน
จึงไม่งาม ตามเห็น เป็นกระบวน
ต่างก็ล้วน สุดโต่ง ไม่โปร่งทาง
ตึงหย่อนแต่พองาม
จึงสมควร ถ้วนถี่ แต่ที่เหมาะ
และจำเพาะ ควรหย่อน ก็ผ่อนบ้าง
ตามสมควร เหตุผล กลสายกลาง
มิใช่วาง เสียหมด ลดระวัง
ดุจดังพิณ สามสาย มีหลายเส้น
แม้เคี่ยวเข็น ตึงนัก มักหมดหวัง
แม้ปล่อยผ่าน ยานเพลิน ก็เกินยั้ง
จงคิดตั้ง เติมต่อ แต่พอดี
