เนื้อเรื่อง.. ย่อหน้าต่อไป เป็นกาพย์สุรางคนางค์เช่นเดิม
๏ จักกล่าวนิทาน เรื่องราวบุราณ แต่ก่อนโพ้นมา ยังมีกษัตริย์ จักรพรรดิราชา เสวยราชนัครา อยุธยากรุงไทย นามกรภูเบศ สืบวงศ์พงศ์เพศ เจษฎาภารไกร เลื่องลือปรากฏ ยศศักดิ์ศิลปชัย เมืองขึ้นนับได้ ร้อยเอ็ดนครา มีหมู่กุญชร สินธพอัสดร นิกรโยธา เศรษฐีวาณิช ประมวลพฤฒา ประเทศพารา กรุงไกรภูบาล เสนาน้อยใหญ่ ตำรวจนอกใน พลไกรทหาร กลาโหมมหาดไทย เฝ้าในราชการ นบนอบหมอบกราน ครามครันมากมี องค์อัครชาเยศ ทรวดทรงวิเศษ สมศักดิ์แจ่มใส ชื่ออนงคมาลี โฉมศรีประไพ ชาติเชื้อเนื้อไข มัทราชบุรี สนมกำนัล ถ้วนหมื่นหกพัน อเนกนารี แวดล้อมภูเบศร์ ทวยเทศขันที พิณพาทย์ดีดสี ร้องรับขับขาน ปราสาทสวยสุด วิมานเทวบุตร แม้นเหมือนประมาณ ประดับประดิษฐ์ วิจิตรชัชวาล นพรัตน์แกมกาญจน์ ตระหง่านอัมพน กำแพงป้องกัน ป้อมค่ายหลายหลั่น เจ็ดชั้นชอบกล หอรบรายเรียง เคียงกันสับสน สำหรับจุมพล กษัตริย์สืบมา ฝ่ายทิศอุดร ลำเนาสิงขร ใกล้กับพารา หนทางนั้นโสด ถึงโยชน์คณนา เหย้าเรือนแน่นหนา ชื่อว่าบ้านบึง เรือนหนึ่งนั้นเล่า ผัวเมียสองเจ้า ชวนกันรำพึง เป็นนิจนิรันดร์ ทุกวันคำนึง เช้าคํ่ารำพึง บ่ได้เว้นวาย ปลูกศาลเพียงตา บายศรีซ้ายขวา ตกแต่งมากมาย บวงสรวงเทวา บูชาของถวาย ขอลูกหญิงชาย เกิดแก่อาตมา ฯ
ย่อหน้าถัด ๆไป เมื่อเปลี่ยนประเภทของกาพย์ กวีจะระบุชื่อกาพย์ไว้ต้นย่อหน้าจนจบความ..จบเรื่อง..
๏ ยานี ฯ บัดนั้นท้าวโกสีย์ อยู่ในที่แท่นไสยา ผาดเพ่งเล็งลงมา เห็นสองราน่ารำคาญ ชวนกันไปบูชา ตั้งสัตยาธิษฐาน ขอเกิดลูกนงคราญ ผู้เยาวมาลย์ยอดเสน่หา ถ้ากูนี้มิไปช่วย เห็นจะม้วยชีพชีวา ไม่ได้สืบบุตรา ทั้งสองราจะบรรลัย สมเด็จท้าวอินทรา พิจารณารู้แจ้งใจ พินิจคิดสงสัย ไม่เห็นใครจะสมควร จึงเห็นเทวบุตร ผู้ใจสุทธิ์พอสงวน ท่านนี้เห็นสมควร ลงไปเกิดด้วยง่ายดาย เทวบุตรรับบัญชา ท้าวอินทราแล้วผันผาย กราบลามาโดยหมาย จากวิมานอันโอฬาร์ จุติมาบัดดล เข้าปฏิสนธินางเหรา วันนั้นนางกัลยา เป็นมหามหัศจรรย์ เทวาแกล้งอาเพศ นำเอาเหตุมาด้วยพลัน ใกล้รุ่งคืนวันนั้น นางจึงฝันประหลาดใจ ฝันว่าไปเที่ยวเล่น เขาพระเมรุอันสูงใหญ่ ปิดทางขวางหน้าไว้ จะเดินไปยากนักหนา นางจึ่งยื่นมือไป จับเมรุไตรยอดบรรพตา เดินเหยียบเลียบไปมา แล้วจึ่งคว้าเอาพระจันทร์๑ นางตื่นขึ้นทันที ปลุกสามีด้วยเร็วพลัน เล่าความตามอัศจรรย์ ซึ่งฝันนั้นทุกประการ นันทาตื่นขึ้นแล้ว กอดเมียแก้วยอดสงสาร ว่าพรุ่งนี้นงคราญ ไปหาท่านที่อาราม ให้ทำนายช่วยทายทัก แจ้งประจักษ์ซึ่งเนื้อความ ร้ายดีพี่จะถาม นางโฉมงามเจ้าฝันเห็น ชรอยเจ้าจะมีครรภ์ เหตุอันนั้นบังเกิดเป็น จึ่งให้นิมิตเห็น เช่นนี้ไซร้ไม่เคยมี ครั้นรุ่งสว่างแล้ว นางผ่องแผ้วเกษมศรี จัดแจงแต่งถ้วนถี่ นางจรลีด้วยเร็วไว บัดเดี๋ยวถึงอาวาส ค่อยยุรยาตรเดินเข้าไป เจ้าคุณอยู่หรือไม่ ข้านี้ไซร้ต้องกังวล เจ้าเณรจึ่งร้องว่า เชิญสีกามาข้างบน จงบอกอนุสนธิ์ จะทำวลว่ากระไร สมภารท่านไปฉัน จะคอยท่านอยู่ที่ไหน ลูกเต้าจะร้องไห้ เร่งรีบไปเถิดสีกา นางว่าน่าบัดสี เณรองค์นี้พูดมุสา เอาลูกที่ไหนมา แกล้งว่าฉันน่าอาย สีกาปรับทุกข์พลัน ตามเรื่องฝันสิ้นทั้งหลาย จักให้ท่านทำนาย ดีหรือร้ายไม่รู้เลย เจ้าเณรแกล้งเจรจา เป็นลับมาว่าเฉยเฉย สีกายังไม่เคย อย่ากลัวเลยในสุบิน ปีนี้คงมีบุตร งามบริสุทธิ์หมดมลทิน เป็นชายโฉมเฉิดฉิน ประกอบสิ้นในลักขณา จะเป็นตลกหลวง เราไม่ลวงเล่นดอกหนา ไปเถิดนะสีกา ฟังรูปว่าอย่าวุ่นวาย สีกาลาจรลี จากกุฎีค่อยผันผาย กำหนดเณรทำนาย ว่าวุ่นวายไม่เป็นอัน ครั้นมาถึงเคหา บอกภัสดาผู้ผัวขวัญ ไปหาท่านไม่ทัน พบเณรนั้นช่วยทำนาย บอกเล่าให้ผัวฟัง ตามเณรสั่งสิ้นโดยหมาย ผัวเมียค่อยสบาย เขาทักทายมิเป็นไร แต่พอนางเหรา กลับเข้ามาบัดเดี๋ยวใจ สมภารเดินไวไว ขึ้นกุฎีใหญ่ล้างบาทา เจ้าเณรบอกอาการ ว่าชาวบ้านเขามาหา แจ้งความตามสีกา เขาเล่ามาให้ฉันฟัง จึงเล่าอภิปราย เรื่องทำนายมาแต่หลัง สมภารครั้นได้ฟัง ดูน่าชังเณรจังไร ฝันดีทายว่าร้าย มึงทำนายให้ผิดไป สุบินเช่นนี้ไซร้ ดีพ้นใจในตำรา เขาจักมีลูกชาย งามพรรณรายด้วยบุญญา จะได้ครองพารา ในใต้ฟ้าไม่เทียมทัน ฯ
อ่านเล่นเพลิน ๆ นะคะ
๏ จักกล่าวนิทาน เรื่องราวบุราณ แต่ก่อนโพ้นมา ยังมีกษัตริย์ จักรพรรดิราชา เสวยราชนัครา อยุธยากรุงไทย นามกรภูเบศ สืบวงศ์พงศ์เพศ เจษฎาภารไกร เลื่องลือปรากฏ ยศศักดิ์ศิลปชัย เมืองขึ้นนับได้ ร้อยเอ็ดนครา มีหมู่กุญชร สินธพอัสดร นิกรโยธา เศรษฐีวาณิช ประมวลพฤฒา ประเทศพารา กรุงไกรภูบาล เสนาน้อยใหญ่ ตำรวจนอกใน พลไกรทหาร กลาโหมมหาดไทย เฝ้าในราชการ นบนอบหมอบกราน ครามครันมากมี องค์อัครชาเยศ ทรวดทรงวิเศษ สมศักดิ์แจ่มใส ชื่ออนงคมาลี โฉมศรีประไพ ชาติเชื้อเนื้อไข มัทราชบุรี สนมกำนัล ถ้วนหมื่นหกพัน อเนกนารี แวดล้อมภูเบศร์ ทวยเทศขันที พิณพาทย์ดีดสี ร้องรับขับขาน ปราสาทสวยสุด วิมานเทวบุตร แม้นเหมือนประมาณ ประดับประดิษฐ์ วิจิตรชัชวาล นพรัตน์แกมกาญจน์ ตระหง่านอัมพน กำแพงป้องกัน ป้อมค่ายหลายหลั่น เจ็ดชั้นชอบกล หอรบรายเรียง เคียงกันสับสน สำหรับจุมพล กษัตริย์สืบมา ฝ่ายทิศอุดร ลำเนาสิงขร ใกล้กับพารา หนทางนั้นโสด ถึงโยชน์คณนา เหย้าเรือนแน่นหนา ชื่อว่าบ้านบึง เรือนหนึ่งนั้นเล่า ผัวเมียสองเจ้า ชวนกันรำพึง เป็นนิจนิรันดร์ ทุกวันคำนึง เช้าคํ่ารำพึง บ่ได้เว้นวาย ปลูกศาลเพียงตา บายศรีซ้ายขวา ตกแต่งมากมาย บวงสรวงเทวา บูชาของถวาย ขอลูกหญิงชาย เกิดแก่อาตมา ฯ
ย่อหน้าถัด ๆไป เมื่อเปลี่ยนประเภทของกาพย์ กวีจะระบุชื่อกาพย์ไว้ต้นย่อหน้าจนจบความ..จบเรื่อง..
๏ ยานี ฯ บัดนั้นท้าวโกสีย์ อยู่ในที่แท่นไสยา ผาดเพ่งเล็งลงมา เห็นสองราน่ารำคาญ ชวนกันไปบูชา ตั้งสัตยาธิษฐาน ขอเกิดลูกนงคราญ ผู้เยาวมาลย์ยอดเสน่หา ถ้ากูนี้มิไปช่วย เห็นจะม้วยชีพชีวา ไม่ได้สืบบุตรา ทั้งสองราจะบรรลัย สมเด็จท้าวอินทรา พิจารณารู้แจ้งใจ พินิจคิดสงสัย ไม่เห็นใครจะสมควร จึงเห็นเทวบุตร ผู้ใจสุทธิ์พอสงวน ท่านนี้เห็นสมควร ลงไปเกิดด้วยง่ายดาย เทวบุตรรับบัญชา ท้าวอินทราแล้วผันผาย กราบลามาโดยหมาย จากวิมานอันโอฬาร์ จุติมาบัดดล เข้าปฏิสนธินางเหรา วันนั้นนางกัลยา เป็นมหามหัศจรรย์ เทวาแกล้งอาเพศ นำเอาเหตุมาด้วยพลัน ใกล้รุ่งคืนวันนั้น นางจึงฝันประหลาดใจ ฝันว่าไปเที่ยวเล่น เขาพระเมรุอันสูงใหญ่ ปิดทางขวางหน้าไว้ จะเดินไปยากนักหนา นางจึ่งยื่นมือไป จับเมรุไตรยอดบรรพตา เดินเหยียบเลียบไปมา แล้วจึ่งคว้าเอาพระจันทร์๑ นางตื่นขึ้นทันที ปลุกสามีด้วยเร็วพลัน เล่าความตามอัศจรรย์ ซึ่งฝันนั้นทุกประการ นันทาตื่นขึ้นแล้ว กอดเมียแก้วยอดสงสาร ว่าพรุ่งนี้นงคราญ ไปหาท่านที่อาราม ให้ทำนายช่วยทายทัก แจ้งประจักษ์ซึ่งเนื้อความ ร้ายดีพี่จะถาม นางโฉมงามเจ้าฝันเห็น ชรอยเจ้าจะมีครรภ์ เหตุอันนั้นบังเกิดเป็น จึ่งให้นิมิตเห็น เช่นนี้ไซร้ไม่เคยมี ครั้นรุ่งสว่างแล้ว นางผ่องแผ้วเกษมศรี จัดแจงแต่งถ้วนถี่ นางจรลีด้วยเร็วไว บัดเดี๋ยวถึงอาวาส ค่อยยุรยาตรเดินเข้าไป เจ้าคุณอยู่หรือไม่ ข้านี้ไซร้ต้องกังวล เจ้าเณรจึ่งร้องว่า เชิญสีกามาข้างบน จงบอกอนุสนธิ์ จะทำวลว่ากระไร สมภารท่านไปฉัน จะคอยท่านอยู่ที่ไหน ลูกเต้าจะร้องไห้ เร่งรีบไปเถิดสีกา นางว่าน่าบัดสี เณรองค์นี้พูดมุสา เอาลูกที่ไหนมา แกล้งว่าฉันน่าอาย สีกาปรับทุกข์พลัน ตามเรื่องฝันสิ้นทั้งหลาย จักให้ท่านทำนาย ดีหรือร้ายไม่รู้เลย เจ้าเณรแกล้งเจรจา เป็นลับมาว่าเฉยเฉย สีกายังไม่เคย อย่ากลัวเลยในสุบิน ปีนี้คงมีบุตร งามบริสุทธิ์หมดมลทิน เป็นชายโฉมเฉิดฉิน ประกอบสิ้นในลักขณา จะเป็นตลกหลวง เราไม่ลวงเล่นดอกหนา ไปเถิดนะสีกา ฟังรูปว่าอย่าวุ่นวาย สีกาลาจรลี จากกุฎีค่อยผันผาย กำหนดเณรทำนาย ว่าวุ่นวายไม่เป็นอัน ครั้นมาถึงเคหา บอกภัสดาผู้ผัวขวัญ ไปหาท่านไม่ทัน พบเณรนั้นช่วยทำนาย บอกเล่าให้ผัวฟัง ตามเณรสั่งสิ้นโดยหมาย ผัวเมียค่อยสบาย เขาทักทายมิเป็นไร แต่พอนางเหรา กลับเข้ามาบัดเดี๋ยวใจ สมภารเดินไวไว ขึ้นกุฎีใหญ่ล้างบาทา เจ้าเณรบอกอาการ ว่าชาวบ้านเขามาหา แจ้งความตามสีกา เขาเล่ามาให้ฉันฟัง จึงเล่าอภิปราย เรื่องทำนายมาแต่หลัง สมภารครั้นได้ฟัง ดูน่าชังเณรจังไร ฝันดีทายว่าร้าย มึงทำนายให้ผิดไป สุบินเช่นนี้ไซร้ ดีพ้นใจในตำรา เขาจักมีลูกชาย งามพรรณรายด้วยบุญญา จะได้ครองพารา ในใต้ฟ้าไม่เทียมทัน ฯ
อ่านเล่นเพลิน ๆ นะคะ